AKTUEL PSİKOLOJİ

 

Memorial Antalya Hastanesi'nden Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Uz. Dr. Humen Can Elmi, ergenlerde sosyal fobi ve okul başarısına etkisi konusunda bilgi verdi. 

 

Psikiyatr Elmi, ergenlerde yaşanan sosyal fobiyi, sosyal ortamlarda performans göstermeleri gerektiği zamanlarda ve yabancı oldukları kişilerle konuşurken beklenen kaygının üstünde bir kaygı göstermeleri şeklinde açıkladı. Bu kaygının, kişide çarpıntı, el terlemesi, göz kararması gibi belirtilere neden olduğunu söyleyen Elmi, "Sosyal fobi yaşayan ergen, yaşadığı yüksek kaygı ve stresten dolayı aile ve öğretmenlerinin kendisinden beklenti ve becerilerini yeterince yerine getirememektedir. Bu durum ergenin sosyal ve okul başarısını olumsuz yönde etkilemektedir." dedi. 

 

Kaygı duymanın kişiyi pek çok tehlikeli durumdan koruduğu için belirli bir dereceye kadar faydalı olduğunun altını çizen Elmi şöyle konuştu: "Fakat kaygı derecesi belli bir düzeyin üstüne çıkarsa kişi yapmak istediklerini, 'rezil olacağım, komik duruma düşeceğim, herkes hiçbir işe yaramadığımı düşünecek, kimse benimle arkadaşlık etmeyecek' şeklindeki düşünceleri nedeniyle yapamaz. Sosyal fobi taşıyan ergen, bu güvensizlik nedeniyle okul ve sosyal hayatında öğretmenlerinin ve anne-babasının kendisinden beklediği sorumluluklarını yerine getiremeyeceğinden tedavi sürecine başlanması önem taşımaktadır." 

 

Sosyal fobinin görülmesinde genetik faktörlerin yanı sıra aileden kaynaklanan nedenlerinde bulunduğunu belirten Elmi, bu konuda ebeveynlerin büyük iş düştüğünü belirtti. Elmi, "Anne babanın çok fazla mükemmeliyetçi olması, çocuklarının davranışlarını kabul etmemesi, sürekli yadırgaması, bekleneni tam olarak yapamayacağı düşüncesi ile sürekli ona müdahale etmesi çocukta güvensizliği tetiklemektedir." şeklinde konuştu. 

 

Uz. Dr. Humen Can Elmi; sosyal fobisi olan ergenin ebeveynlerine ve ailelerine şu önerilerde bulundu: "Anne ve babanın aşırı kaygılarından kurtulmaları sağlanmalıdır. Ebeveynlerin ergenden beklentilerini doğru ayarlamaları, aşırı beklentilerden uzak durmaları gerekmektedir. Çocuğun yapmak istemediği ve beceremeyeceğini düşündüğü işlerde alıştırma yöntemi kullanılarak bu yöntemle güven kazanması sağlanmalıdır. Rezil olma, becerememe, herkes tarafından kabul görememe, işini iyi yapamama düşüncesinin yanlış olduğu anlatılmalıdır. Öğretmenler öğrencileri yapmak istemedikleri konularda zorlamamalıdır. Örneğin, çocuk tahtaya çıkmak istemiyorsa bu konuda ona baskı yapmak doğru değildir. Bu durum çocuk için travma oluşturabilir. Öğretmenlerin ve ebeveylerin çocuğu motive etmek amacıyla sürekli akranları, arkadaşları ve akrabaları ile karşılaştırma yapılmamalıdır. Çünkü karşılaştırma yapılması var olan özrünü yüzüne vurmak ve onu hepten güvensizleştirmek anlamına gelmektedir. Sosyal fobi okul başarısını etkileyecek boyuta gelmeden bir uzmandan destek alınması önem taşımaktadır."